Την 45η θέση στον Παγκόσμιο Δείκτη Καινοτομίας και την 25η θέση στον Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με σημαντικές αποκλίσεις από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο σε αρκετές υποκατηγορίες, καταλαμβάνει η Ελλάδα σύμφωνα με μελέτη του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών σε συνεργασία με το δίκτυο δεξαμενών σκέψης Epicenter.
Παρά την καλή επίδοση στον τομέα του ανθρωπίνου κεφαλαίου και τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις ψηφιοποίησης και ενθάρρυνσης της καινοτομίας με στοχευμένα φορολογικά κίνητρα, η χώρα μας κατατάσσεται χαμηλά στην ανάπτυξη της αγοράς, των επιχειρήσεων και στις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες.
Κατατάσσεται στην 45η θέση ανάμεσα σε 133 οικονομίες στον Παγκόσμιο Δείκτη Καινοτομίας, ο οποίος αξιολογεί την ικανότητα παραγωγής καινοτομίας σε πεδία όπως το ανθρώπινο κεφάλαιο, το θεσμικό περιβάλλον, η επιχειρηματική ανάπτυξη, οι υποδομές, η τεχνολογική πρόοδος και οι δημιουργικές υπηρεσίες. Κατέχει επίσης την 38η θέση ανάμεσα στις 51 οικονομίες με το υψηλότερο εισόδημα και την 28η ανάμεσα σε 39 ευρωπαϊκές οικονομίες.
Την καλύτερη επίδοσή της στον Παγκόσμιο Δείκτη Καινοτομίας καταγράφει στην υποκατηγορία ανθρωπίνου κεφαλαίου και έρευνας, όπου σημειώνει επίδοση υψηλότερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (+1,82 μονάδες). Στις υπόλοιπες υποκατηγορίες, η βαθμολογία της βρίσκεται χαμηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, με την επιχειρηματική ανάπτυξη σε εταιρείες και επενδύσεις να σημειώνουν τις μεγαλύτερες αποκλίσεις (-10,03 και -15,95 μονάδες αντίστοιχα).
Βάσει των πιο πρόσφατων διαθέσιμων στοιχείων για το 2022, καταλαμβάνει την 25η θέση μεταξύ των 27 κρατών-μελών της Ε.Ε. στον Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI), τον οποίο δημοσιεύει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και παρακολουθεί την πρόοδο που σημειώνεται στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. στον ψηφιακό τομέα.
Η μεγαλύτερη υστέρηση στην ψηφιακή πρόοδο εντοπίζεται στην υποκατηγορία των ψηφιακών δημοσίων υπηρεσιών, όπου καταλαμβάνει την προτελευταία θέση, αποκλίνοντας σημαντικά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (-27,9 μονάδες στα 100). Στις υπόλοιπες τρεις υποκατηγορίες του Δείκτη (ανθρώπινο κεφάλαιο, συνδεσιμότητα και ενσωμάτωση ψηφιακής τεχνολογίας) η Ελλάδα κατέχει την 22η θέση, ωστόσο, στη συνδεσιμότητα εντοπίζεται η μεγαλύτερη διαφορά της από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (-10,3 μονάδες στα 100).
Σε ό,τι αφορά τη σύγκριση Ευρωπαϊκής Ενωσης και ΗΠΑ, οι αιτίες του χάσματος στην έρευνα και την καινοτομία εντοπίζονται στην υπανάπτυξη των ευρωπαϊκών –και ακόμη περισσότερο των ελληνικών– χρηματοπιστωτικών αγορών και κεφαλαιοποιητικών συνταξιοδοτικών συστημάτων, των οποίων τα κεφάλαια μπορούν να επενδυθούν και σε αυτούς τους τομείς, αλλά και στην επιδίωξη της Ε.Ε. να μετατραπεί σε ρυθμιστική δύναμη σε θέματα τεχνολογίας, με αποτέλεσμα την αποθάρρυνση της καινοτομίας. Στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της καινοτομίας και της ψηφιακής οικονομίας προτείνεται η περαιτέρω αναβάθμιση των ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών και υποδομών, η κατάργηση περιορισμών που αποθαρρύνουν την ανάπτυξη και η ενίσχυση των κεφαλαιοποιητικών συνταξιοδοτικών συστημάτων.
Τέλος, η μελέτη υπογραμμίζει ότι η έλλειψη ανεπτυγμένων κεφαλαιαγορών και ιδιωτικών χρηματοδοτικών εργαλείων αποτελεί έναν από τους βασικούς λόγους για τους οποίους η Ε.Ε. –και ιδιαίτερα η Ελλάδα– υστερεί σε σχέση με τις ΗΠΑ στον τομέα της τεχνολογίας και της καινοτομίας. Ο συνδυασμός γραφειοκρατίας, υψηλών φορολογικών συντελεστών και περιορισμένων χρηματοδοτικών δυνατοτήτων καθιστά πιο δύσκολη τη δημιουργία και την ανάπτυξη καινοτόμων επιχειρήσεων, επηρεάζοντας την οικονομική προοπτική της χώρας.
«Κάθε αισιόδοξη σκέψη για το μέλλον της χώρας μας προϋποθέτει τη σημαντική βελτίωση των επιδόσεων της οικονομίας μας στην καινοτομία και την ψηφιακή οικονομία. Το χάσμα που καλούμαστε να καλύψουμε τόσο με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες όσο και, ακόμη περισσότερο, με τις πρωτοπόρες στα πεδία αυτά διεθνείς οικονομίες είναι μεγάλο και οι σχετικές παρεμβάσεις πρέπει να είναι ταχείς και αποτελεσματικές. Η απλοποίηση του συχνά υπερβολικά αυστηρού κανονιστικού πλαισίου, η δημιουργία ενός ισχυρού κεφαλαιοποιητικού συστήματος στις συντάξεις που θα επιτρέψει την επένδυση σημαντικών κεφαλαίων, η επένδυση σε αναγκαίες υποδομές και στη σύγχρονη εκπαίδευση πρέπει να αποτελέσουν εντατικότερα προτεραιότητες της κυβερνητικής πολιτικής», δήλωσε ο γενικός διευθυντής του ΚΕΦίΜ και συγγραφέας της μελέτης, Νίκος Ρώμπαπας.
